sábado, 30 de abril de 2011

As críticas a O SEGUNDO SEXO (e II)

Simone de Beauvoir sentiuse estimulada a escribir Le Deuxième Sexe debido á privilexiada situación de que gozou como muller, o que creou as condicións de posibilidade para que se puidera expresar –segundo sinala ela- con absoluta serenidade. E foi precisamente o sosego de espírito co que levou a cabo a súa investigación o que máis exasperou a moitos dos seus lectores masculinos. A Simone parecíalle que eles terían acollido con benevolente condescendencia un gran berro alporizado, a revolta dunha alma ferida, pero non lle perdoaron a súa obxectividade que eles dubidaban que fose certa. O seu libro estaba escrito con lucidez cartesiana, e isto facía que a arrogancia do primeiro sexo, da que estaban imbuidos numerosos intelectuais, lle impedira aceptar a paixón de orde intelectual que guiaba o traballo da Beauvoir. A obra suscitou arrebatos de cólera entre algúns dos seus amigos. Un deles, universitaro progresista, interrompeu a lectura do libro e guíndouno contra a parede da habitación. Foi tamén significativa a reacción de Albert Camus, quen a acusou con expresións de afectada morosidade de ter ridiculizado ao macho francés. Simone apostillaba que, como “Mediterráneo” que era, e cultivador dun espíritu español, non concedía a muller máis que a igualdade na diferencia e, como puxo en evidencia Georges Orwell, o home era o máis igual de ambolos dous. Noutra ocasión, confesoulle desenfadadamente que el aturaba mal a idea de ser xulgado por unha muller. Plantexaba a cuestión nestes termos: ela era o obxecto; él, a conciencia, a ollada. E recoñecía entre risas que era certo que era certo que el non acababa de admitir a reciprocidade. Neste momento da conversa, Camus deixou entrever a veta de calidez humana que o caracterizaba, e confesoulle a Simone en tono de confidencia que o home, e el mesmo en particular, sofría por non encontrar na muller unha verdadeira compañeira; él aspiraba á igualdade.
Polo demais, a maioría dos homes consideraron como un insulto persoal o que a Beauvoir escribeu sobre a frixidez feminina. Daban en imaxinar que eles dispensaban pracer segundo o seu antollo e poñer tal cousa en cuestión equivalía castralos. Beauvoir xa contaba con que a dereita non podería por menos que detestar o seu texto, que, como era de agardar, Roma puxo no index (de libros prohibidos). Pero tiña a esperanza de que cando menos fose ben acollido pola extrema ‘gauche’, xa que a súa análise era debedora da teoría marxista. Mais levou un chasco: dende as propias fileiras gauchistas, unha muller, Marie-Louise Barron estimou que ‘Le Deuxième Sexe’ provocaría de certo a hilaridade dos obreiros de Billancourt. E aínda tivo que sofrir outros comentarios de análogo teor. Mais tampouco os xuizos dos marxistas non stalinistas furon máis reconfortantes para ela. Viñeron dicirlle que coa consecución da Revolución o problema da muller desaparecería decontado, e daquela non habería tan sequera necesidade de plantexalo. Beauvoir retrucaba que ela podería a aceptar tal argumento, pero antes tiñan que explicarlle qué era o que pensaban facer entramentres non se fixera a revolución. Concluía que, non concerninte á problemática da emancipación da muller, a esta caste de gauchistas non lles interesaban os tempos presentes.
Os seus adversarios difundiron a propósito de ‘O segundo sexo’, varios malentendidos. Recibeu ataques en especial polo capítulo que consagrou á maternidade. Moitos homes declararon que a autora non tiña dereito a falar da cuestión da concepción da muller, xa que ela descoñecía a experiencia maternal. -¿E eles sí a coñecían?, retrucaba Simone. Acusárona tamén de non terlle outorgado valor ao sentimento maternal e mesmo ao amor. Ela defendíase dicindo, que non sostivera tal, o que propugnaba de certo era que a muller experimentara o sentimento maternal dun xeito auténtico e libre, sen caer nas trampas que a levaban a alienación confundindo o seu corazón. A maternidade non tiña que ser para a muller unha obriga inexorable. Atribuíanlle tamén a defensa da licenciosidade sexual. Mais, en verdade, o que ela preconizaba non era que a muller se deitara con calquera home en non importa que momento, senón que as eleccións e rexeitamentos nesta esfera non deberían atender aos intereses, as convencións e as institucións. Ao cabo, tamén foi moi criticada polas súas consideracións arredor do aborto, ao que era manifestamente favorable.
(Versión ampliada do artigo publicado en Galicia Hoxe, 29/04/2011)

martes, 26 de abril de 2011

Café con pingas: O café Español no tempo de Hemingway (V)

O GRAN CAFÉ Español fundouse pouco antes de 1920, e axiña sentou os seus reais no número 37 da Rúa do Vilar. Unha porta xiratoria daba acceso a este selecto e amplo local, con capacidade para 400 persoas sentadas. Tiña unha barra elegante e ben disposta e ao seu lado achábase o escenario no que as orquestras ofrecían un repertorio clásico combinado con pezas de "rabiosa" actualidade, e non faltaban tampouco números de 'varietés'. A actuación dunha orquestra supuña para o café un desembolso de perto de mil pesetas ao día. Ramallo teimaba en conseguir as mellores, xa fosen de repertorio clásico ou ben de ritmos modernos. Tamén contrataba animadoras e cantantes de sona, como Pedrimar, que gozaba de gran reputación como cantante de tangos. O propietario gabábase dos seus contactos e coñecementos no mundo do espectáculo, cos que a duras penas disimulaba a súas carencias intelectuais e musicolóxicas de fondo. Coñecido o seu interese polo tema, nunha ocasión os integrantes dunha peña coméntaronlle a nova de que en París aparecera un 'Stradivarius'. -¡Ese toca aquí!, exclamou fachendoso Ramallo, provocando o estoupido de gargalladas dos da peña. Comentábase que noutra ocasión o avispado pero pouco douto propietario quería que un representante lle fornecese dúas señoritas elegantes, refinadas ou sofisticadas; o caso foi que o que lle saíu foi o seguinte: "Mándeme dos señoritas que sean lo más sifilíticas posible".
O Café Español estaba provisto de espellos e amoblado con mesas de cristal e tamén de mármore, previstas en especial para os xogadores de dominó, amén de confortables diváns para oficiar tertulias demoradas. Abría ás oito da mañá e pechaba a unha da madrugada. Concorría a el a 'boa sociedade' compostelá e tiña un carácter certamente exclusivo: soamente entraban homes traxeados e con garabata. Segundo refire Mercedes Pintos, o servizo realizábano camareiros uniformados de branco, que adoitaban dispoñer primeiro os pratos e mailas tazas valeiras polas distintas mesas. Logo, cada un ía provisto con dúas xerras, unha delas chea de café e a outra de leite, servindo aos clientes na proporción que desexasen. Na hora do aperitivo previo ao xantar o café estaba moi concorrido e era habitual tomar vermú, nomeadamente Martini seco ou doce, e tamén cervexa a presión. Arredor das tres ou tres e media, xa estaba de novo cheo na sagrada hora do café. A esta hora soaba a orquestra mentres algúns clientes xogaban ás cartas ou ao dominó. Pola tarde tiña moita aceptación o chocolate con churros e tamén o té completo (que incluía torradas, marmelada e pasteis) servido nunha vistosa teteira prateada, portada nunha bandexa de similar aparencia. Entre as sete e as dez da noite era chegada a hora dos cócteles que preparaba un experimentado barman, cuxo oficio estaba moi ben valorado e, conseguintemente satisfactoriamente remunerado (gañaba 1.000 pesetas ao mes). Pola noite o establecemento servía tamén ceas lixeiras.
(Artigo publicado en El Correo Gallego, 25/04/2011)

sábado, 23 de abril de 2011

O SEGUNDO SEXO (I)

No mes de maio de 1948 apareceu en ‘Les Temps Modernes’ o capítulo de ‘O segundo sexo’ dedicado a muller e os mitos. Lévi-Strauss, que estaba a piques de rematar a súa tese sobre ‘Les Structures de la parenté’, advertíuna de que cometera certas inexactitudes relacionadas coas sociedades primitivas. Tivo a xentileza de permitirlle consultar na súa casa durante varias mañás a copia dactilografiada do seu manuscrito. Léndo, Simone de Beauvoir ratificouse na idea de que o macho desempeñaba o papel primordial e a muller non pasaba de ser ‘o outro’ sexo. Axiña o denominaría o ‘segundo’. Nalgunhas ocasións escribía pola mañán na súa habitación e polas tardes na casa de Sartre, dende a que ollaba a terraza de ‘Les Deux Magots’ e a praza de Saint-Germain-des-Prés. Pasou varias horas con Sartre e Bost barallando diversos títulos posibles para o libro. Foi Bost quen dou co célebre título que lle pareceu o máis satisfactorio. Paralelamente, dúas veces por semana Simone se xuntaba cos colaboradores habituais de ‘Les Temps Modernes’ (Merleau-Ponty, Pouillon, etc.) na pequena oficina de Sartre, demasiado reducida para un xuntoiro de máis de quince persoas. Namentres discutían os artículos e planificaban os próximos números, a peza enchíase de fume de tabaco e aquel selecto grupo de intelectuais bebía ‘alcohois brancos’ que Sartre recibía da súa familia de Alsacia.
Simone de Beauvoir sinalaba que deliberadamente evitara pechar a súa reflexión no círculo estricto do que se denominaba “o feminismo”. Tanto ela como a súa obra (“feminista”, de grao ou ao seu pesar), ‘Le Deuxième Sexe’, foron aceptadas con matices polos intelectuais progresistas. Pero houbo nesta cuestión os seus máis e os seus menos. Beauvoir refire que Sartre recoñecía a súa capacidade intelectual, apoiouna no proceso de preparación de Le Deuxième Sexe e incitouna a afondar nas causas que provocaron a discriminación da muller. Ela declaraba que Sartre, “O home que eu situaba por riba de todos os outros non a me xulgaba inferior a eles”. E non era o único, no enxamio intelectual da ‘Rive gauche’: “Eu tiña moitos amigos masculinos cuxa mirada lonxe de pecharme dentro de certos límites, me recoñecía como un ser humano completo”. Deste xeito, ao ter sido recoñecida polos seus pares intelectuais, Simone non acumulou rancor contra os homes, e puido así escribir ‘Le Deuxième Sexe’ libre de toda animadversión contra os varóns. Declaraba tamén que na súa obra tomaba partido polas mulleres pero evitando exaltalas acriticamente, e polo tanto non deixou de poñer en evidencia os seus deméritos, que tiñan sido enxendrados pola súa condición subalterna. Simone, lonxe de sufrir pola súa feminidade, acumulou as avantaxes de ambos sexos. A partir da publicación de L’Invitée, o seu ‘entourage’ tratouna á vez como un escritor e como unha muller. Esta situación resultou particularmente chocante en América, onde, nos parties, as esposas se xuntaban para falar entre elas aparte, entramentres que Simone charlaba cos homes, que lle manifestaban por certo máis cortesía que aos seus conxéneres.
(Publicado en Galicia Hoxe, 22/04/2011)

viernes, 22 de abril de 2011

CAFÉ CON GOTAS. HEMINGWAY NO HOTEL SUÍZO (IV)

Hemingway aloxouse sempre no hotel Suízo, que estaba ubicado nun primeiro momento na rúa da Conga, e logo se trasladou para o número 18 dunha rúa na que son abondosos os edificios modernistas, Cardenal Payá. Era un dos mellores de Santiago, pero non era exactamente un hotel exclusivo, sen chegar a ser tampouco popular (a xente de bronce non se podía permitir o dispendio que representaba o custe das alcobas máis modestas). Instalado nun inmoble de boa factura, dispuña de dous accesos: un deles ao traveso do portal principal situado na rúa máis ampla e señera de Cardeal Payá, Este hotel tivo gran categoría na súa etapa inicial, pero paseniñamente foi devecendo e quedando atrás. No momento de esplendor, abondaban no seu libro de rexistro os apelidos de alcurnia, e o propio rei Alfonso XII se aloxou nel.
Cando Hemingway disfrutou do seu confort, era un dos mellores de Santiago, como o revela o feito de que, en 1932, o prezo da pensión oscilaba entre 10 e 30 pesetas. E iso a pesares de que, como indicaba Reynolds, o Suízo carecía dun vestíbulo elegante. Segundo a guía de Santiago de José Filgueira Valverde, publicada en 1932, soamente o superaba o Gran Hotel España, ubicado na Rúa Nova, cuxo prezo de pensión se situaba nunha banda entre as 15 e las 75 pesetas. Do Gran Hotel Compostela, que viña de inaugurarse, non da prezos, e o Hostal dos RR.CC. non existía aínda en calidade de hotel (adquiriu a condición de Hostal no ano 1958). O Suízo, co paso do tempo, foi perdendo categoría, afastándose dos establecementos hosteleiros de maior ringorrango, e a súa clientela foise facendo máis variopinta. Isto percibeuno Torrente Ballester, quen se aloxou nel -como recorda unha placa conmemorativa na fachada do edificio- e sinalou que a calidade hosteleira do Suízo non era gran cousa.
Con todo, foi quen de atender a demanda do turismo de vodas constituído polos recén casados de toda España que escollían Compostela como punto de destino ou ben de tránsito, nas viaxes de lúa de mel.
A guerra civil marcou un punto de inflexión na historia do establecemento. O propietario, Alfredo, era un home de ideas avanzadas e iso non se lle perdonou. Requisáronlle as camas e outros enseres, e deste xeito o hotel, esquilmado, foi declinando inveitablemente ata que o dono, desanimado, malvendeu o pouco que lle quedaba e trasladouse coa súa familia á Coruña.
Moi perto do Suízo campaba a estatua do prócer e benefactor da cidade Montero Ríos, e o feito dou pé a que un académico lle dedicara uns versos humorísticos, recollidos por Mercedes Gualteria, que dan conta da ubicación próxima dun local de perruqueria, dunha casa de comidas (El Asesino) e probablemente dun minxitorio: "Nada le falta a Montero, / pues además del cariño, tiene contiguo al Asesino / y al costado un meadero. / Del caballero el toisón, / que tantos favores hizo, / tiene la vista al Suízo / y a un magnífico salón, para darle una loción / o poner pelo postizo".
(Artigo publicado en El Correo Gallego, 21.04.2011)

martes, 12 de abril de 2011

Café con Pingas: Hemingway en Santiago (III)

Polo regular, Hemingway erguíase moi cedo pola mañá para traballar coa mente fresca na súa obra literaria coidando moito o estilo. En certo modo seguía a pauta do intelectual que protagoniza a novela de Thomas Mann Muerte en Venecia. Se estaba a traballar nun café non era raro que tomase algunha bebida destilada. Tampouco desdeñaba gulipar algún cóctel na hora do aperitivo, se cadra no Café Español, onde os preparaban con moi xeito, segundo refire Mercedes Pintos, no seu interesante e moi recomendable libro: A lume lento. Cen anos de hostelería en Compostela; en Cuba tiña predilección polos mojitos en 'La Bodeguita del Medio' e os daïkiris na 'Floridita'. Na comida bebía frecuentemente viño, nunha dose xenerosa, ou nalgunhas ocasións cervexa, e continuaba bebendo pola tarde, que era cando despachaba a súa correspondencia redactada polo regular nun rexistro coloquial caracterizado polo ton moi espontáneo. Na cea, procuraba que non faltara na súa mesa algunha botella de viño, e aínda despois tomaba por riba algún whisky. Todos os integrantes da 'Lost Generation' eran rexos bebedores e Hemingway non foi dende logo unha excepción. De feito, acabou converténdose nun alcohólico.
Rematada a súa estadía en Santiago, no ano 1929, a parella marchou no coche con rumbo a Madrid, queixándose por ter que transitar por malas estradas e tendo ademais que aturar unha calor "que parte a cabeza". De camiño, fixeron unha parada en Sanabria e alí confesa que se emborracharan.
Nos anos 1931 e 1933, os Hemingway voltaron de novo a España e se achegaron a Galicia, pero non existen probas documentais de que estivesen en Santiago. Agora ben, a cidade do apóstolo seguiu a estar presente na súa memoria como un dos lugares que máis amaba en España, segundo consignaba nun escrito no que daba conta das cousas que máis lle gustaban, entre as que tamén figuraba a chuvia, os ríos, a pesca, as corridas de touro, toda a boa escritura e a boa pintura, os principios da revolución, os viños e os cafés. Aínda residindo na Habana, no ano 1933, a cidade do Apóstolo seguía a estar presente no corazón de Ernest Hemingway. Engaiolado como estaba con Compostela, anima nunha carta ao seu amigo John Dos Passos para que visitara a cidade na compaña da súa muller. Dicíalle que podería achegarse nun barco ata Vigo, e xa alí: "Podedes conseguir un coche barato para ir a Santiago desde Vigo". No ano 1940, Ernest instalouse en Cuba e adquriu a casa de 'Finca Vigía'. Daquela logrou escribir a súa obra mestra 'The Old Man and the Sea', que contribuíu a darlle ao escritor unha dimensión autenticamente universal. Pois ben, segundo afirma o biógrafo Edward F. Stanton, na súa obra 'Hemingway en España'1, o nome do protagonista desta novela, Santiago, non foi elixido azarosamente por Hemingway, senón por mor de ser o patronímico dunha cidade que lle semellaba máis fermosa que ningunha outra da Península.
(Publicado en El Correo Gallego, 11/04/2011)

sábado, 9 de abril de 2011

HISTORIA DO CAFÉ (IX) EMBRIAGUEZ E SEXISMO

Camus, Sartre e Beauvoir formaron un trío lendario. Houbo, en efecto, unha longa serie de encontros entre os tres nos que se foi forxando unha gran amizade, que fixo pensar a moitos fóra de Francia que era un grupo inseparable e que constituían unha mesma escola . En realidade, Camus nunca se sentiu completamente cómodo e confiado con eles, como tamén lle sucedía coa pléiade de escritores da factoría Gallimard e, en termos xerais, co conxunto da sociedade literaria da época repartida en diferentes capelas. O escritor alxeriano nunca formou parte da ‘familia sartriana’ (así se denominaba á corte que rodeaba ao idolatrado Sartre, pois este, aínda que é certo que mantiña unha relación estreita coa súa nai, nunca quixo casar e formar unha familia, por estrito espírito antiburgués). Polo demais, Camús rexeitou sempre que se lle endosara a vitola de “existencialista”, nin lle facía graza que se lle citase constantemente en segundo lugar, no binomio Sartre-Camus, considerándoselle como o segundo membro da escola. Todo iso non foi óbice para que ambos os dous colaboraron xuntos nalgúns proxectos culturais e asistisen a veladas e festas que tiveron lugar en 1944. Agora ben, as diferenzas de temperamento e as discrepancias políticas non tardaron en minar a relación provocando un afastamento recíproco. Acabaron por suspender os seus faladoiros nos cafés e a comida semanal que mantiñan nos restaurantes do Barrio Latino e algunhas veces tamén do ‘quartier du Montparnasse’.
Camus achegou a Gallimard un novo tipo de literatura caracterizada polo compromiso moral, que suscitaba a mofa dos estetas de toda laia, e en especial dos que se agrupaban na NRF, segundo apunta Lottman . Tanto o influente Paulhan -cuxa temida mordacidad non deixaba monicreque con cabeza-, como Parain ou Groethuysen sentían pouco aprecio polos seus escritos. Nun ambiente así, era natural que Camus non se sentiese nin comprendido nin a gusto .
Tras da liberación de París, “Nous buvions dur à l’époque”, recoñecía Beauvoir . En efecto, bebían forte. Primeiramente porque había alcohol. Pero ademais, porque tiñan a necesidade de esquecer un mundo que contrariaba as súas paixóns.
Unha muller que se embriagaba sentía vergonza, como confesa a mesma Simone de Beauvoir nas súas memorias. Un home, en cambio, en análoga circunstancia era máis autoindulxente e non sentía de igual modo o reproche social. Débese isto a que na sociedade patriarcal existían diferentes patróns de xénero para xulgar a embriaguez feminina e a masculina. Mencionemos un caso. Beauvoir foi invitada a participar nunha velada celebrada na sede da editorial Gallimard cos membros do xurado que viñan de conceder o segunda vez o premio da Pléiade, na primavera de 1946. Tras da comida, os numerosos invitados se espallaron polo xardín libando abondosas copas de champán, xenebra e whisky. Simone, sentada na herba, discutía con Queneau sobre “a fin da historia”, que era entón un tema recurrente de conversa. Os intelectuais de Saint-Germain-des-Prés descubriran a realidade da historia e do seu peso, e discutían acerca de cal era o seu senso . A disputa foíse caldeando conforme os vapores do alcohol lles embriagaban agradablemente o cerebro. Queneau lle propuso unha última copa a Simone, pero esta coñecía os seus límites e refugou a proposición. Mais o outro teimou en que tomara só unha copa de champaña. Ela acabou accedendo, e bebeuna dun grolo. Decontado tivo que deitarse nun divan coa cabeza ardente e o estómago revolto. Chegou a perder a conciencia. Resultou que o seu amigo lle puxera xenebra na copa. Xa era tarde, os invitados partían e soamente permanecía Sartre e a familia Gallimard. E ela sentíase avergonzada namentras que Jeanne, unha das integrantes do clan Gallimard, facía o posible por reconfortala. Tivérona que levar nun coche ata o seu hotel .
(Artigo publicado en Galicia Hoxe, 08/04/2011. Versión ampliada)

lunes, 4 de abril de 2011

CAFÉ CON PINGAS. HEMINGWAY EN SANTIAGO (II)

Na súa estadía de 1929, Hemingway e Pauline encontraron no Santiago estival un clima grato, despois da calor que pasaran polas estradas españolas viaxando dende Pamplona, tras rematar a feira taurina. Ademais, na comarca había excelentes ríos nos que practicar a pesca. A catedral era tamén un centro de interese para a parella. Ernest necesitaba concentrarse en rematar a obra que tiña entre mans, ‘Farewell to Arms’, que publicaría en setembro. Este labor carrexáballe bastante desacougo, sensación que coñecía ben pois o mesmo lle pasara cando rematara o libro anterior ‘The Sun Also Rises’. A súa conduta era un tanto estraña e Pauline, inqueda, acudiu a catedral para acender algunhas veas e implorar a axuda divina. Como artista, Hemingway estaba tamén preocupado polas resistencias que estaba a encontrar no mundo editorial por mor da franqueza e liberdade do seu estilo literario. El era un lector afervoado, posuía unha grande cultura e un excelente dominio idiomático, pero prefería evitar a ampulosidade e a retórica, na procura dun estilo depurado e contido –gustáballe, por vía de exemplo, a llaneza e aparente facilidade que caracterizaba a narrativa de Pío Baroja, por quen sentía gran admiración. Os críticos sinalan a influencia que tivera nel o libro de estilo do periódico ‘Kansas City Star’, cando facía as súas primeiras armas como escritor, no que se recomendaba a utilización de frases e parágrafos curtos e a procura da precisión, claridade e concisión. Hemingway se esforzaba particularmente en pergueñar os diálogos –aspecto no que non tardou en ser recoñecido como un consumado mestre- con enteira liberdade, e dun xeito moi achegado á fala viva e real, sen desbotar o emprego de expresións malsoantes, como por exemplo “puta”, que a xente utilizaba na lingua cotiá. Pero esta pretensión resultaba inaceptable para o ‘establish system’ norteamericano de 1929, e por tal motivo experimentou nas súas carnes o látego da censura exercida pola súa propia editorial que lle suprimira varias destas expresións na revista da casa, o ‘Scribner’s Magazine’. Certamente molesto, Hemingway teimaba en que lle respectaran o texto na súa integridade e bregaba para que restituísen ditas expresións.
As preocupacións non podían bloquealo. Necesitaba escribir e corrixir no Hotel Suízo e moi probablemente tamén nos cafés composteláns, pois xa en París deixara patente esta afección, segundo confesa en ‘A Moveable Feast’ (París era una fiesta, na traducción ao español). Para relaxarse collía uns xornais, unha bolsa chea de tomates e cebolas para comer, subía ao ser Ford e ía pasar o día pescando troitas no río Ulla, como fixo o día 12 de agosto. Semella que lle gustaban moito as cebolas e tamén os tomates, nomeadamente para manterse nas súas excursións de pesca; nunha carta enviada a John Dos Passos dicíalle: “Gustaríame ir uns meses a calquera sitio e vivir soamente a base de cebolas, se tivésemos suficientes cebolas e sal”. No camiño de volta, tivo un incidente por mor do pinchazo de dúas rodas do coche, e detívose ademais para preparar unha troita con xamón do país. Cando chegou ao hotel pola noite, deitado na cama cunha botella de cervexa ao seu alcance na mesiña de noite, escribiu no diario: “Non houbo pelexas en dous días”. Había problemas de convivencia na parella. Reynolds refire o xeito no que pasou Hemingway a velada máis sosegada do día seguinte en Santiago. Como adoitaba facer, comezou o día lendo o xornal, a media mañá foi a perruquería (probablemente á que existía entón perto do hotel) a cortar o pelo, e logo dedicouse a mercar provisións. Anotou que, cun gasto diario de cinco dólares, resoltamente a vida resultaba máis barata que en Key West (no sur dos Estados Unidos). De regreso ao hotel, foille preguntar ao patrón se recibira correo remitido dende París. Despois de xantar, coas contras pechadas, namentres Pauline se dedicaba a escribir cartas, algunhas delas asinadas por ambos os dous, Ernest escolleu, entre a morea de libros de literatura cos que sempre adoitaba viaxar, dúas novelas para ir alternando a lectura. Nesa mesma tarde consagrou algún tempo a escribir no seu diario, consignando que bebera na comida unha botella de cervexa, que lle custara sesenta céntimos (por esas datas un café no Café Español custaba uns cincuenta céntimos). Na confidencialidade do diario dáballe a razón a Pauline nas amoestacións que lle facía polo xeito que tiña de beber, o que daba pé a continuas discusións entre os dous; e concedíalla porque comprobaba que a bebida lle estaba provocando a inchazón dos dedos, Xa pola noite, antes de durmir, subliña de novo do diario: “tres días sen pelexas”. Naquela tempada, viaxando dun país a outro, Hemingway non se sentía a gusto consigo mesmo.
(Artigo publicado en El Correo Gallego, 04/04/2011. Versión ampliada)

HISTORIA DO CAFÉ (VIII): AMORES EN SAINT-GERMAIN-DES-PRÉS

No ámbito das relacións amorosas, a Camus e a Sartre, sendo tan distintos (tamén na maneira en que entablaban este tipo de relacións) pasáballes, porén, algo similar: cando encontraban unha muller á que respectaban intelectualmente resultaba que non lles atraía no plano erótico. Había algunhas excepcións, claro esta. Pero Simone de Beau¬voir non foi unha delas. Quizais por aquel aire de institutriz severa que tiña. Sartre acabou por non sentir a menor atracción física por ela. Camus, pola súa banda, temía que fose unha prosma e leriante na cama.
Simone quixo seducir a Camus, pero este tras algunhas vacilacións e flirteos, repregouse (a diferenza de Koestler que caeu nos seus brazos). Lembremos un episodio memorable acontecido na etapa en que Sartre daba conferencias nos Estados Unidos, onde estivo dende mediados de decembro de 1945 ata o mes de marzo do ano seguinte. Unha noite, Simone, que se sentía moi atraída como indicamos polo galán Camus, ceou a soas con el na cervexaría Lipp, e despois foron ao bar de Pont-Royal, situada moi preto da editorial Gallimard, onde Albert tiña o seu despacho, e permaneceron alí ata a hora do peche. Acordaron logo mercar unha botella de champaña para bebela xuntos no hotel Louisiane, onde se aloxaba Simone, segundo refire ela nas súas memorias (La force des choses). Aínda que ela era consciente de que Camus non a trataba exactamente igual que a un home, valoraba a súa capacidade intelectual e fíxolle confidencias e mesmo condescendeu a lerlle algún pasaxe do seu diario. Faloulle dos seus problemas persoais e das súas inquedanzas como escritor: a pesares do éxito e o recoñecemento que xa obtivera, non se sentía satisfeito, e estaba obsesionado con escribir unha obra que considerase de auténtico valor. E isto facíao sufrir.
Simone era moi sagaz e e percibiu con claridade que en Camus existía "un abismo más profundo que en algunos otros entre su vida y su obra". Cando saían xuntos, bebían, charlaban e rían ata altas horas da madrugada; semelláballe gracioso, cínico, "un poco canalla y muy pillo"; expresaba os seus sentimentos (con ela) e era capaz de dar renda solta aos seus impulsos. Podía sentarse na neve, as dúas da mañá e poñerse a meditar sobre o amor (Camus adoitaba ser moi reflexivo; e profundo, por certo): buscábamos -dicía- a paixón pero tamén a estabilidade. E iso non era posible; había que elixir, pois non se pode á vez arder e perdurar. Pero Beauvoir observaba tamén que nas discusións serias se pechaba, trataba de darse gran importancia, e enunciaba frases nobres. Apunta, asemade en La force des choses, que coa pluma na man era un moralista ao que ela xa non recoñecía. O propio Camus admitía que a súa imaxe pública non coincidía coa súa verdade persoal. Tamén outros amigos íntimos advertiron que se revestía cunha máscara. El mesmo se daba instrucións neste senso, como revela un apunte do seu diario (Le temps qui reste): "Instalarse en la naturalidad pero con su máscara".
(Artigo publicado en Galicia Hoxe, 01/04/2011)