No sistema cultural galego non é posible, hoxe por hoxe, que haxa escritores que vivan exclusivamente das súas obras. Case todos son profesores ou compaxinan a escrita de creación co xornalismo. Así fan os de máis éxito, Manuel Rivas e Suso de Toro. As cousas foron mellorando sensiblemente dende a época de Emilia Pardo Bazán e a máis reciente de Eduardo Blanco Amor. Este último pasou uns anos moi penosos, cando retornou de Bos Aires. Trouxo consigo exemplares das súas novelas que ía repartindo persoalmente de libraría en libraría. En Ourense, había quen lle criticaba cando por exemplo en Tanco tiña un altercado co dependente porque non lle puña algunha obra súa no escaparate. Interpretábase esta actitude como unha mostra de vanidade esaxerada, cando en realidade era máis que nada afán de supervivencia. Refire Gonzalo Allegue, que pola cidade de Vigo, facía un percorrido polas librarías, asomándose para preguntar: -Qué tal, vendeuse algún exemplar, para ver de cobrar a súa porcentaxe. De cando en vez, algún que o admiraba, sentía mágoa da súa situación e respondíalle que si, que ese día vendera un libro, cando en realidade non era certo, e era o libreiro quen lle anticipaba os cartos.
Tamén Valle-Inclán andivo sempre á quinta pregunta, ata que logrou un gran recoñecemento e asinou un contrato cunha editorial forte, e máis tarde o réxime republicano lle concedeu prebendas que levaban de seu un estipendio con cargo ao erario público. De feito, no sistema cultural español, as cousas non rodaron nunca ben para os escritores ata hai ben poucos anos.
A boa vida nunca estaría ao alcance dos obreiros, como observaba o mundano escritor, e diplomático, Juan de Valera, a quen lle parecía que tan cousa non sería posible nin siquera ao traveso dunha revolución: “-El socialismo no podrá hacer que un obrero tenga a su mujer vestida con un traje de Worth, a su mesa ostras de Arcachon y una botella de champagne de la viuda de Clicquot”. Pero tampouco estivo a boa mesa ao alcance dos escritores, que non poucas veces tiñan que conformarse con pasar co clásico café con media tostada. As obras do autor mencionado tiveron unha gran difusión no seu tiempo, como apunta Juan Pablo Fusi, e hoxendía, que non é moi lido, recuperou prestixio literario e estimanza pola calidade que ten a súa correspondencia, xénero que na actualidade se valora moito. Porén, o propio Valera recoñecía que: “-Con lo que he ganado yo con Pepita Jiménez, no podía haber regalado un traje medianamente elegante a mi mujer”.
Blasco Ibáñez, chegou ao cabo dos anos a convertirse nunha excepción, gañando unha fortuna cos dereitos en varios idiomas de libros tan celebrados como ‘Los cuatro jinetes del Apocalipsis’, amén das gañancias das súas adaptacións feitas polo cinema de Hollywood. Foi quizais o único escritor que logrou vivir a corpo de rei, instalandose mesmo nunha mansión (la Fontana Rosa) na Provenza. Deste xeito, superou con creces a situación de precariedade dos seus colegas de pluma, dos cales dicía, namentres paseaba polos xardíns do Buen Retiro, cando corría o ano 1903: “-Los escritores de Madrid no tienen la costumbre de comer”. O escritor húngaro Sándor Márai, que o coñeceu en París, na década dos vinte, apunta en Confesiones de un burgués que Vicente Blasco era un escritor simpático, moi admirado polos exiliados españoles capitaneados por Unamuno, todos en conflicto co réxime de Primo de Rivera, pero comercial e sen interese, autor de novelas “decorativas” e “mediocres”, nas súas exactas palabras. Polo 1913, Blasco lle aseguraba a Pío Baroja, no café a Closerie des Lilas, que: “-Que digan que yo soy un autor bueno o malo me tiene sin cuidado. Lo que es evidente es que soy el escritor mundial que gana más dinero de la época”.
Baroja, pola contra, era consciente de que non tivera éxito na carreira literaria. Confesa isto nas súas memorias: “Yo he vivido una vida modesta, oscura, sin un momento de suerte o de ilusión. (…) Si he conseguido algún pequeño éxito en literatura ha sido a destiempo y casi más bien fuera de España que en España. Con escasos medios, sin protección y sin conocimientos de personas influyentes, he llegado a la vejez y a la vejez de artrítico”. Recoñecíalle don Pío ao pintor Darío de Regoyos que: “El oficio de escritor es una de las profesiones más miserables en España”. E como queira que Regoyos teimara en convencelo da importancia que revestía o oficio de escritor, retrucou o cascarrabias creador de Aviraneta: “-Pero que importancia, ni qué nada, si no se gana con esto dos reales? La literatura es para países ricos”.
Tamén Valle-Inclán andivo sempre á quinta pregunta, ata que logrou un gran recoñecemento e asinou un contrato cunha editorial forte, e máis tarde o réxime republicano lle concedeu prebendas que levaban de seu un estipendio con cargo ao erario público. De feito, no sistema cultural español, as cousas non rodaron nunca ben para os escritores ata hai ben poucos anos.
A boa vida nunca estaría ao alcance dos obreiros, como observaba o mundano escritor, e diplomático, Juan de Valera, a quen lle parecía que tan cousa non sería posible nin siquera ao traveso dunha revolución: “-El socialismo no podrá hacer que un obrero tenga a su mujer vestida con un traje de Worth, a su mesa ostras de Arcachon y una botella de champagne de la viuda de Clicquot”. Pero tampouco estivo a boa mesa ao alcance dos escritores, que non poucas veces tiñan que conformarse con pasar co clásico café con media tostada. As obras do autor mencionado tiveron unha gran difusión no seu tiempo, como apunta Juan Pablo Fusi, e hoxendía, que non é moi lido, recuperou prestixio literario e estimanza pola calidade que ten a súa correspondencia, xénero que na actualidade se valora moito. Porén, o propio Valera recoñecía que: “-Con lo que he ganado yo con Pepita Jiménez, no podía haber regalado un traje medianamente elegante a mi mujer”.
Blasco Ibáñez, chegou ao cabo dos anos a convertirse nunha excepción, gañando unha fortuna cos dereitos en varios idiomas de libros tan celebrados como ‘Los cuatro jinetes del Apocalipsis’, amén das gañancias das súas adaptacións feitas polo cinema de Hollywood. Foi quizais o único escritor que logrou vivir a corpo de rei, instalandose mesmo nunha mansión (la Fontana Rosa) na Provenza. Deste xeito, superou con creces a situación de precariedade dos seus colegas de pluma, dos cales dicía, namentres paseaba polos xardíns do Buen Retiro, cando corría o ano 1903: “-Los escritores de Madrid no tienen la costumbre de comer”. O escritor húngaro Sándor Márai, que o coñeceu en París, na década dos vinte, apunta en Confesiones de un burgués que Vicente Blasco era un escritor simpático, moi admirado polos exiliados españoles capitaneados por Unamuno, todos en conflicto co réxime de Primo de Rivera, pero comercial e sen interese, autor de novelas “decorativas” e “mediocres”, nas súas exactas palabras. Polo 1913, Blasco lle aseguraba a Pío Baroja, no café a Closerie des Lilas, que: “-Que digan que yo soy un autor bueno o malo me tiene sin cuidado. Lo que es evidente es que soy el escritor mundial que gana más dinero de la época”.
Baroja, pola contra, era consciente de que non tivera éxito na carreira literaria. Confesa isto nas súas memorias: “Yo he vivido una vida modesta, oscura, sin un momento de suerte o de ilusión. (…) Si he conseguido algún pequeño éxito en literatura ha sido a destiempo y casi más bien fuera de España que en España. Con escasos medios, sin protección y sin conocimientos de personas influyentes, he llegado a la vejez y a la vejez de artrítico”. Recoñecíalle don Pío ao pintor Darío de Regoyos que: “El oficio de escritor es una de las profesiones más miserables en España”. E como queira que Regoyos teimara en convencelo da importancia que revestía o oficio de escritor, retrucou o cascarrabias creador de Aviraneta: “-Pero que importancia, ni qué nada, si no se gana con esto dos reales? La literatura es para países ricos”.
(Versión ampliada do artigo poblicado en Galicia Hoxe, 29/05/2009)
No hay comentarios:
Publicar un comentario