Festas Gastronómicas Populares 2

O país arde no verán en festexos gastronómicos. O antecedente da auténtica enxurrada de festas culinarias multitudinarias que pivotan arredor dun produto popular ou prato gastronómico xorde no ano 1953, coa exaltación do viño Albariño de Cambados. Nos anos sucesivos, desenvólvese facendo gala dun notable despregamento de recursos promocionais, do que constitúe unha mostra a creación da Serenísima Orde do Albariño. Nos sesenta aparecen varias máis, en especial sardiñadas, exaltacións dos mariscos (a máis destacada é a que se celebra no Grove, que data de 1963) e un pouco máis tarde as churrascadas, de ascendencia indiana, que promoven en especial a carne de vacún, e particularmente a tenreira galega. O fito máis senlleiro dos sesenta foi sen dúbida a Festa do cocido de Lalín, que xorde en 1969. Foi na década de 1990, cando se produciu un auténtico boom das festas de exaltación culinaria, alcanzando na actualidade unha cifra que supera os 3.000 festexos populares.

As festas gastronómicas constitúen en boa medida a expresión do localismo, da identidade do pobo ou a parroquia, que se vincula a un produto característico da zona, ou ben a un preparado culinario tradicional polo que os seus habitantes manifestan un grande apego. Expresan un certo minifundismo lúdico e festivo, patente tamén en tantos outros aspectos da vida social tradicional do país, e en ocasións advírtese unha formulación da identidade localista revestida dun certo carácter de competencia entre cidades, pobos e mesmo parroquias e aldeas que rivalizan para ver cal delas consegue a festa máis exitosa, medida pola cantidade de racións consumidas, o número de asistentes e a orquestra de máis sona que amenizou a velada festiva. Estas celebracións presentan algúns aspectos moi positivos: ofrecen produtos de calidade a bo prezo, e que é preferible consumir ‘in situ’. Cultivan fórmulas gastronómicas xenuínas e interesantes. Adhírense a unha cociña de impronta saudable (bos produtos, poucas especies, omega 3, preferencia da cocción sobre a fritura, en conformidade coa dieta atlántica)

Expresan a adhesión popular de que goza a gastronomía tradicional galega. Son tamén a expresión do apego á identidade gastronómica que contribuíu a frear a penetración da gastronomía foránea trivializada, globalizada, uniforme e pouco ou nada saudable que se adoita bautizar como ‘fast food’ ou ‘dirty food’.

A festas de exaltación dun produto alimenticio probablemente serviron para prestar maior atención e valorizar o alimento en cuestión, o que contribuíu á súa preservación e autentificación, de modo que serviron de base para a súa promoción como moderno produto galego de calidade. Ao cabo, expresan o pracer para comer e convivir. As festas gastronómicas distáncianse do epicureísmo do despropósito característico das comidas excesivas das festas do patrón. A celebración constitúe un acontecemento razoable e cordial, no que se produce a convivencia amable de moitas persoas entregadas ao grato pracer de gozar dalgún alimento apreciado (ou bebida) cos demais. Polo regular, fanse con siso e xeito.

(Publicado en Galicia Hoxe, 11!07/2010)