HISTORIA DO CAFÉ (IX) EMBRIAGUEZ E SEXISMO

Camus, Sartre e Beauvoir formaron un trío lendario. Houbo, en efecto, unha longa serie de encontros entre os tres nos que se foi forxando unha gran amizade, que fixo pensar a moitos fóra de Francia que era un grupo inseparable e que constituían unha mesma escola . En realidade, Camus nunca se sentiu completamente cómodo e confiado con eles, como tamén lle sucedía coa pléiade de escritores da factoría Gallimard e, en termos xerais, co conxunto da sociedade literaria da época repartida en diferentes capelas. O escritor alxeriano nunca formou parte da ‘familia sartriana’ (así se denominaba á corte que rodeaba ao idolatrado Sartre, pois este, aínda que é certo que mantiña unha relación estreita coa súa nai, nunca quixo casar e formar unha familia, por estrito espírito antiburgués). Polo demais, Camús rexeitou sempre que se lle endosara a vitola de “existencialista”, nin lle facía graza que se lle citase constantemente en segundo lugar, no binomio Sartre-Camus, considerándoselle como o segundo membro da escola. Todo iso non foi óbice para que ambos os dous colaboraron xuntos nalgúns proxectos culturais e asistisen a veladas e festas que tiveron lugar en 1944. Agora ben, as diferenzas de temperamento e as discrepancias políticas non tardaron en minar a relación provocando un afastamento recíproco. Acabaron por suspender os seus faladoiros nos cafés e a comida semanal que mantiñan nos restaurantes do Barrio Latino e algunhas veces tamén do ‘quartier du Montparnasse’.
Camus achegou a Gallimard un novo tipo de literatura caracterizada polo compromiso moral, que suscitaba a mofa dos estetas de toda laia, e en especial dos que se agrupaban na NRF, segundo apunta Lottman . Tanto o influente Paulhan -cuxa temida mordacidad non deixaba monicreque con cabeza-, como Parain ou Groethuysen sentían pouco aprecio polos seus escritos. Nun ambiente así, era natural que Camus non se sentiese nin comprendido nin a gusto .
Tras da liberación de París, “Nous buvions dur à l’époque”, recoñecía Beauvoir . En efecto, bebían forte. Primeiramente porque había alcohol. Pero ademais, porque tiñan a necesidade de esquecer un mundo que contrariaba as súas paixóns.
Unha muller que se embriagaba sentía vergonza, como confesa a mesma Simone de Beauvoir nas súas memorias. Un home, en cambio, en análoga circunstancia era máis autoindulxente e non sentía de igual modo o reproche social. Débese isto a que na sociedade patriarcal existían diferentes patróns de xénero para xulgar a embriaguez feminina e a masculina. Mencionemos un caso. Beauvoir foi invitada a participar nunha velada celebrada na sede da editorial Gallimard cos membros do xurado que viñan de conceder o segunda vez o premio da Pléiade, na primavera de 1946. Tras da comida, os numerosos invitados se espallaron polo xardín libando abondosas copas de champán, xenebra e whisky. Simone, sentada na herba, discutía con Queneau sobre “a fin da historia”, que era entón un tema recurrente de conversa. Os intelectuais de Saint-Germain-des-Prés descubriran a realidade da historia e do seu peso, e discutían acerca de cal era o seu senso . A disputa foíse caldeando conforme os vapores do alcohol lles embriagaban agradablemente o cerebro. Queneau lle propuso unha última copa a Simone, pero esta coñecía os seus límites e refugou a proposición. Mais o outro teimou en que tomara só unha copa de champaña. Ela acabou accedendo, e bebeuna dun grolo. Decontado tivo que deitarse nun divan coa cabeza ardente e o estómago revolto. Chegou a perder a conciencia. Resultou que o seu amigo lle puxera xenebra na copa. Xa era tarde, os invitados partían e soamente permanecía Sartre e a familia Gallimard. E ela sentíase avergonzada namentras que Jeanne, unha das integrantes do clan Gallimard, facía o posible por reconfortala. Tivérona que levar nun coche ata o seu hotel .
(Artigo publicado en Galicia Hoxe, 08/04/2011. Versión ampliada)

CAFÉ CON PINGAS. HEMINGWAY EN SANTIAGO (II)

Na súa estadía de 1929, Hemingway e Pauline encontraron no Santiago estival un clima grato, despois da calor que pasaran polas estradas españolas viaxando dende Pamplona, tras rematar a feira taurina. Ademais, na comarca había excelentes ríos nos que practicar a pesca. A catedral era tamén un centro de interese para a parella. Ernest necesitaba concentrarse en rematar a obra que tiña entre mans, ‘Farewell to Arms’, que publicaría en setembro. Este labor carrexáballe bastante desacougo, sensación que coñecía ben pois o mesmo lle pasara cando rematara o libro anterior ‘The Sun Also Rises’. A súa conduta era un tanto estraña e Pauline, inqueda, acudiu a catedral para acender algunhas veas e implorar a axuda divina. Como artista, Hemingway estaba tamén preocupado polas resistencias que estaba a encontrar no mundo editorial por mor da franqueza e liberdade do seu estilo literario. El era un lector afervoado, posuía unha grande cultura e un excelente dominio idiomático, pero prefería evitar a ampulosidade e a retórica, na procura dun estilo depurado e contido –gustáballe, por vía de exemplo, a llaneza e aparente facilidade que caracterizaba a narrativa de Pío Baroja, por quen sentía gran admiración. Os críticos sinalan a influencia que tivera nel o libro de estilo do periódico ‘Kansas City Star’, cando facía as súas primeiras armas como escritor, no que se recomendaba a utilización de frases e parágrafos curtos e a procura da precisión, claridade e concisión. Hemingway se esforzaba particularmente en pergueñar os diálogos –aspecto no que non tardou en ser recoñecido como un consumado mestre- con enteira liberdade, e dun xeito moi achegado á fala viva e real, sen desbotar o emprego de expresións malsoantes, como por exemplo “puta”, que a xente utilizaba na lingua cotiá. Pero esta pretensión resultaba inaceptable para o ‘establish system’ norteamericano de 1929, e por tal motivo experimentou nas súas carnes o látego da censura exercida pola súa propia editorial que lle suprimira varias destas expresións na revista da casa, o ‘Scribner’s Magazine’. Certamente molesto, Hemingway teimaba en que lle respectaran o texto na súa integridade e bregaba para que restituísen ditas expresións.
As preocupacións non podían bloquealo. Necesitaba escribir e corrixir no Hotel Suízo e moi probablemente tamén nos cafés composteláns, pois xa en París deixara patente esta afección, segundo confesa en ‘A Moveable Feast’ (París era una fiesta, na traducción ao español). Para relaxarse collía uns xornais, unha bolsa chea de tomates e cebolas para comer, subía ao ser Ford e ía pasar o día pescando troitas no río Ulla, como fixo o día 12 de agosto. Semella que lle gustaban moito as cebolas e tamén os tomates, nomeadamente para manterse nas súas excursións de pesca; nunha carta enviada a John Dos Passos dicíalle: “Gustaríame ir uns meses a calquera sitio e vivir soamente a base de cebolas, se tivésemos suficientes cebolas e sal”. No camiño de volta, tivo un incidente por mor do pinchazo de dúas rodas do coche, e detívose ademais para preparar unha troita con xamón do país. Cando chegou ao hotel pola noite, deitado na cama cunha botella de cervexa ao seu alcance na mesiña de noite, escribiu no diario: “Non houbo pelexas en dous días”. Había problemas de convivencia na parella. Reynolds refire o xeito no que pasou Hemingway a velada máis sosegada do día seguinte en Santiago. Como adoitaba facer, comezou o día lendo o xornal, a media mañá foi a perruquería (probablemente á que existía entón perto do hotel) a cortar o pelo, e logo dedicouse a mercar provisións. Anotou que, cun gasto diario de cinco dólares, resoltamente a vida resultaba máis barata que en Key West (no sur dos Estados Unidos). De regreso ao hotel, foille preguntar ao patrón se recibira correo remitido dende París. Despois de xantar, coas contras pechadas, namentres Pauline se dedicaba a escribir cartas, algunhas delas asinadas por ambos os dous, Ernest escolleu, entre a morea de libros de literatura cos que sempre adoitaba viaxar, dúas novelas para ir alternando a lectura. Nesa mesma tarde consagrou algún tempo a escribir no seu diario, consignando que bebera na comida unha botella de cervexa, que lle custara sesenta céntimos (por esas datas un café no Café Español custaba uns cincuenta céntimos). Na confidencialidade do diario dáballe a razón a Pauline nas amoestacións que lle facía polo xeito que tiña de beber, o que daba pé a continuas discusións entre os dous; e concedíalla porque comprobaba que a bebida lle estaba provocando a inchazón dos dedos, Xa pola noite, antes de durmir, subliña de novo do diario: “tres días sen pelexas”. Naquela tempada, viaxando dun país a outro, Hemingway non se sentía a gusto consigo mesmo.
(Artigo publicado en El Correo Gallego, 04/04/2011. Versión ampliada)

HISTORIA DO CAFÉ (VIII): AMORES EN SAINT-GERMAIN-DES-PRÉS

No ámbito das relacións amorosas, a Camus e a Sartre, sendo tan distintos (tamén na maneira en que entablaban este tipo de relacións) pasáballes, porén, algo similar: cando encontraban unha muller á que respectaban intelectualmente resultaba que non lles atraía no plano erótico. Había algunhas excepcións, claro esta. Pero Simone de Beau¬voir non foi unha delas. Quizais por aquel aire de institutriz severa que tiña. Sartre acabou por non sentir a menor atracción física por ela. Camus, pola súa banda, temía que fose unha prosma e leriante na cama.
Simone quixo seducir a Camus, pero este tras algunhas vacilacións e flirteos, repregouse (a diferenza de Koestler que caeu nos seus brazos). Lembremos un episodio memorable acontecido na etapa en que Sartre daba conferencias nos Estados Unidos, onde estivo dende mediados de decembro de 1945 ata o mes de marzo do ano seguinte. Unha noite, Simone, que se sentía moi atraída como indicamos polo galán Camus, ceou a soas con el na cervexaría Lipp, e despois foron ao bar de Pont-Royal, situada moi preto da editorial Gallimard, onde Albert tiña o seu despacho, e permaneceron alí ata a hora do peche. Acordaron logo mercar unha botella de champaña para bebela xuntos no hotel Louisiane, onde se aloxaba Simone, segundo refire ela nas súas memorias (La force des choses). Aínda que ela era consciente de que Camus non a trataba exactamente igual que a un home, valoraba a súa capacidade intelectual e fíxolle confidencias e mesmo condescendeu a lerlle algún pasaxe do seu diario. Faloulle dos seus problemas persoais e das súas inquedanzas como escritor: a pesares do éxito e o recoñecemento que xa obtivera, non se sentía satisfeito, e estaba obsesionado con escribir unha obra que considerase de auténtico valor. E isto facíao sufrir.
Simone era moi sagaz e e percibiu con claridade que en Camus existía "un abismo más profundo que en algunos otros entre su vida y su obra". Cando saían xuntos, bebían, charlaban e rían ata altas horas da madrugada; semelláballe gracioso, cínico, "un poco canalla y muy pillo"; expresaba os seus sentimentos (con ela) e era capaz de dar renda solta aos seus impulsos. Podía sentarse na neve, as dúas da mañá e poñerse a meditar sobre o amor (Camus adoitaba ser moi reflexivo; e profundo, por certo): buscábamos -dicía- a paixón pero tamén a estabilidade. E iso non era posible; había que elixir, pois non se pode á vez arder e perdurar. Pero Beauvoir observaba tamén que nas discusións serias se pechaba, trataba de darse gran importancia, e enunciaba frases nobres. Apunta, asemade en La force des choses, que coa pluma na man era un moralista ao que ela xa non recoñecía. O propio Camus admitía que a súa imaxe pública non coincidía coa súa verdade persoal. Tamén outros amigos íntimos advertiron que se revestía cunha máscara. El mesmo se daba instrucións neste senso, como revela un apunte do seu diario (Le temps qui reste): "Instalarse en la naturalidad pero con su máscara".
(Artigo publicado en Galicia Hoxe, 01/04/2011)

Historia do Café (VII). As Mulleres Parvas

Pode causar certa sorpresa que un humanista sensible como era Albert Camus, ao que tildaban de moralista por mor da súa preocupación pola xustiza e o respecto ás persoas (que incluía a oposición firme a pena de morte, mesmo para os colaboracionistas co nazismo), non dubidara en mentirlle a todas as mulleres coas que saíu, do mesmo xeito, por certo, que facía Sartre. En realidade, esta semella ter sido unha actitude habitual dos homes de mediados do século XX, cando cortexaban ás mulleres. A cuestión era conquistalas e retelas logo, e calquera argucia semellaba válida con tal de conseguir tal propósito. “No amor vale todo”, adoitábase dicir. No flirteo, e dun modo xeral na relación amorosa, non parecía indispensable dicirlle a verdade as mulleres, coas que era infrecuente que se establecera unha comunicación profunda, baseada na igualdade e no respecto mutuo. Era, en efecto, insólito que os homes se franquearan coas súas parellas e que lles falasen dos seus auténticos sentimentos e das súas inquedanzas intelectuais. (Emilia Pardo Bazán fora pioneira na reivindicación dun proxecto vital autónomo para a muller e na procura dun intercambio creativo cos escritores varóns, como deixou patente nunha carta remitida a Pérez-Galdós). Polo xeral, os pretendentes limitábanse a mostrarse corteses e atentos, procurando parecer divertidos e un pouco frívolos.
O comportamento sexista dos varóns asentábase na infravaloración das mulleres, nomeadamente da súa intelixencia e capacidade ou disposición para afondar nos temas serios. Poucos intelectuais lles concedían creto neste senso. Eran realmente moi escasas as excepcións a esta regra, entre as que é posible mencionar o respecto artístico que a actriz galega María Casares, lle inspiraba a Albert Camus. Pero isto non impediu que lle mentise, cando era a súa amante, dicíndolle, se cadra unha das veces nas que se encontrou con ela no café de Flore, no que adoitaban verse, que as súas relacións coa súa esposa Francine eran como de irmáns. Pero logo o asunto quedou destapado cando ela quedou embarazada, e daquela María rompeu con Camus. Outra das súas amantes, Mamaine, a atractiva esposa de Koestler, que escapara con el nunha viaxe pola Provenza e andaban logo xuntos polos cafés parisinos, escribiulle a súa irmá dicíndolle que Albert casara con Francine por mor de que estaba embarazada. Déralle esta xustificación –unha pura trola- para non contarlle que contraera nupcias libremente con ela, sen outro condicionante que o código de honor norteafricano, no que a palabra dada tiña a máxima importancia. Semelláballe máis sinxelo e práctico contarlle que ela agardaba un fillo, e diante dese feito el reparaba cabaleirosamente a súa culpa.
Outra excepción á pauta habitual foi a relación que mantivo Sartre con Simone de Beauvoir, na que esta sabíase apreciada tamén polo seu intelecto. Sartre trataba con ela as cuestións filosóficas e políticas e confioulle un posto de grande responsabilidade na redacción da revista ‘Les Temps Modernes’. Pero esta relación supostamente idílica, que constituíu un modelo durante moitos anos para a “progresía” (unha especie de relación de referencia como a de Ana Belén e Víctor Manuel, en España, pero con máis nivel e maior proxección internacional), baseada na unión libre con comunicación profunda, recusando os apegos e o matrimonio burgués, vivindo cada quen nun domicilio diferente, e compartindo amor e inquedanzas, quedou feita anacos cando se fixeron publicas as memorias de Simone de Beauvoir, xa na etapa final da súa vida. Fíxose patente entón a escasa consideración que ámbolos dous tiñan polas rapazas coas que se deitaban, as que consideraban unhas auténticas tontas. Nas confidencias que se facían quedaba claro que estaban alí para darlles pracer e non pasaba nada por telas enganadas. En certo modo utilizaban a estas admiradoras. Algunha delas sentiuse fondamente ferida e decepcionada cando se publicaron as citadas lembranzas da Beauvoir. Pódese soster con fundamento que, en certo xeito, a autora de ‘El segundo sexo’ asumiu a este respecto as pautas de conduta habituais nos homes.
(Artigo publicado en Galicia Hoxe, 25/03/2011. Reprodúcese aquí nunha versión ampliada)

Historia do Café (VI)

A finais de 1943, cando estaba a piques de cumprir os trinta anos da súa idade, Camus instalouse en París para traballar na editorial Gallimard. A súa chegada, a capital atravesaba pola etapa de maior tribulación que coñeceu ao longo do século XX. Naquel último inverno da ocupación alemá todo estaba peor que antes. Na Francia ocupada, a comida, os combustibles e o papel escaseaban cada vez máis. O racionamento non era o único factor que sufocaba os franceses. A represión incrementábase e o goberno colaboracionista de Vichy pregábase aínda máis os ocupantes alemáns, esforzándose en persuadir os franceses de que a vitoria alemá era inexorable. A pesar diso, a vida continuaba naquel París sombrío, racionado e intimidado polas tropas nazis que patrullaban polas súas rúas. A cerrazón non era total, a vida cultural proseguía e a ‘Xestapo’ permitía que os intelectuais de prestixio gozaran de certa marxe de liberdade. Seguíase escribindo e publicando, as revistas literarias continuaban aparecendo e asemadae proseguía a actividade teatral, cos seus ensaios e estreas. De feito, Sartre puido representar sen problemas a súa obra de teatro ‘Las moscas’ (feito que Malreaux lle reprocharía máis tarde). Tamén se exhibían películas. A censura non era drástica, como puxo de relevo Lottman, quen detalla este panorama na súa biografía de Camus. Os pequenos restaurantes e mailos cafés do Barrio Latino estaban repletos de escritores e artistas, de actores e cantantes, de directores de teatro e de cine, en suma de todos aqueles que ían crear a lendo do Saint-‘Germain-des-Prés’ do período de posguerra. Nun París sen carbón, no que os cortes de electricidade estaban á orde do día, resultaba comprensible que os escritores e artistas acudisen a quentarse en cafés como o Flore que dispoñían de estufas de leña. Simone de Beauvoir traza nas súas memorias un retrato de grupo no Flore, onde se mesturaban membros da resistencia e colaboracionistas, onde se podía ver a Pablo Picasso de leria nunha mesa, e a un director de cine tomando unha copa noutra, en tanto que Sartre e Beauvoir escribían en senllas mesas obras que ían modelar a toda unha xeración. Camus coñeceu a Sartre cando acudiu á estrea de ‘Las moscas’, mantendo daquela ambos os dous unha breve conversación. O seguinte encontro tivo lugar no café de Flore, con Beauvoir presente. Falaron de libros e encontraron puntos de vista comúns, xa que resultou que Sartre compartía a admiración de Camus por ‘Le parti pris des choses’ de Ponge. Sartre tiña un carácter amigable e doado, e non foi dificil que o xeo rompese entre os dous escritores, de temperamentos tan distintos, en especial cando Sartre falou da preparación da súa nova proposta teatral ‘A porta pechada’. Propúxolle a Camus que se encargara da posta en escena da obra e mesmo que aceptase o papel principal. Camus venceu as súas dúbidas e aceptou en principio, pero despois declinou sensatamente o ofrecemento posto que nese momento non se consideraba cualificado para asumir o traballo de dirixir actores profesionais nin tampouco se sentía preparado para ocuparse da montaxe dunha peza teatral nun escenario parisiense.
(Artigo publicado en Galicia Hoxe, 18/03/2011)

Historia do Café (V)

O existencialismo foi tamén un estilo de vida e unha actitude de pesimismo sombrío e “indiferencia desencantada” (compatible coa esixencia do “compromiso” co mundo que postulaba Sartre, nomeadamente na súa segunda etapa) que comportaba un modo de vestir característico. Existe, en efecto, un certo ‘identikit’ existencialista, caracterizado pola indumentaria negra, na que non podía faltar un xersei de colo volto e, como complemento, un cigarrillo nos beizos. Reinaba neste ambiente, marcado pola guerra fría e o temor ao afrontamento nuclear, a conciencia do absurdo da existencia, e en determinados casos cavilábase na posibilidade do suicidio (Camus sentíu esta tentación nas súas horas baixas) pero tamén tiñan predilección por facer tertulia nos cafés, discutindo nas terrazas os riscos dunha invasión da URSS e os excesos do imperialismo norteamericano. Disipaban a anguria que os esganaba en animadas festas nas casas particulares, e juergas con baile e copas en boîtes e cabarets exaltándose coa música de ‘jazz’. Tanto a Sartre como a Camus lles encantaba bailar. Aqueles intelectuais e artistas fumaban e bebían copiosamente mentres escoitaban a Boris Vian tocar a trompeta na ‘boîte Rose Rouge’. Amaban tamén as cancións da musa do existencialismo Juliette Gréco, denominada a diseuse porque practicaba un xeito falado de cantar. O café ‘Le Tabou’ tivo gran éxito e foi quizais o máis eminente lugar de referencia. Dispuña dun soto de forma tubular provisto dunha barra, un gramófono no que xiraban sobre todo discos de ‘jazz’, e dun piano para o acompañamento dos cantantes.
Camus, con doble vida de home casado e amante atribulado da actriz galega María Casares, almorzaba na casa con ovos e cereais. Sartre facía o propio con dúas copas de coñac no ‘Café de Flore’. Traballador infatigable e home que gozaba de boa saúde (en contraste con Camus que padecía tuberculose, nunha época na que aínda non existía un medicamento eficaz) sentábase nunha mesa do piso superior e alí se concentraba na escritura de libros e artigos para ‘Les Temps Modernes’ (revista de culto para os intelectuais europeos; en España, bebían nesa fonte o catalán Carlos Barral e os galegos Beiras e Ferrín) por espacio de tres horas. A súa inseparable Simone de Beauvoir, á quen chamaba Castor (“o amor necesario”, que non impedía que houbera ademais “outros amores continxentes”), facía outro tanto, se ben noutra das pequenas mesas redondas de que dispuña o establecemento. Despois de xantar xuntos, nalgún dos restaurantes do Barrio Latino, adoito con algúns amigos, ambos os dous regresaban ao ‘Flore’ traballando na parte alta outras tres horas. Algunhas veces eran quen de dedicar ao esforzo intelectual ata 15 horas nun día, e así se explica que a producción de ambos alcanzara amplas proporcións. O propietario non os recoñecía ao principio, pero en canto Sartre se transformou nun personaxe célebre, o cal aconteceu moi axiña (como tamén Camus) e comezou a recibir numerosas chamadas telefónicas, decideu instalar unha liña para o seu uso exclusivo. O ‘Flore’ era en certo modo a súa casa.
(Artigo publicado en Galicia Hoxe,12/03/2011)

Historia do Café (IV)

Na época da postguerra, marcada polo predominio do existencialismo, e logo despois nos anos sesenta, coa rebelión do 68, o ‘Quartier Latin’ convertiuse nun referente cultural de primeiro orde. París mantivo así o seu influxo e poder de imantación, entramentras a metrópoli newyorquina se ía perfilando como a capital planetaria alternativa no eido cultural e artístico (amén do financiero, etc.), con fenómenos como o movemento ‘Beat’ e o ‘Abstract Expressionism’. Os intelectuais e escritores da xeración de Sartre escolleron a zona do Barrio Latino, porque os cafés e restaurantes que tanto gustaban de frecuentar resultaban máis baratos que noutros barrios, nomeadamente que os situados na outra icona do imaxinario cultural francés: Montparnasse.
Os cafés preferidos polos existencialistas eran o ‘Café de Flore’, a ‘Closerie des Lilas’, e a ‘Coupole’. Unha mañá do outono de 1947, Simone de Beauvoir, despois de traballar como adoitaba facer no Café de Flore, acompañou ao escritor Arthur Koestler e a súa atractiva esposa a visitar o museo impresionista do ‘Jeu de Paume’. Un pouco despois, Koestler quixo repetir unha velada tola que tiveran nun cabaret ruso. Sartre flirteaba coa seductora muller e xa ían estando todos bastante bébedos. Koestler encontrou intolerable aquela situación e non dubidou en guindarlle un vaso a testa de Sartre, afortunadamente con mala puntería de xeito que o proxectil foi a estrelarse na parede. Diante do incidente todos se puxeron en pé para abandoar o local pero antes tiveron que vencer a resistencia de Koestler quen teimaba en que permaneceran nel. Ao cabo, saíron a rúa e Sartre púxose a dar tumbos facendo círculos na beirarrúa. O agresivo compañeiro de farra acabou indo atrás deles, subindo as escaleiras a gatas, e cando chegou onde os demais quixo baterlle de novo a Sartre. Terzou entón Camus con xovialidade, tratando de disuadilo: -“Veña, ímonos!”, díxolle colléndoo polo hombreiro. Pero o outro revolveuse con enerxía a bateulle sen contemplacións ao autor de ‘La peste’. O sangue fervente do escritor pied-noir alporizouse e dispúxose a ensarillarse a labazadas con Koestler, cousa que tería feito de non se interpoñeren os demais. Deixaron despois ao provocador nas máns da súa dona -e mazá da discordia-, e os restantes amigos se instalaron no vello coche de Camus. Namentras este ía conducindo, ben empapado en vodka e champaña, non paraba de chorar ao tempo que salmodiaba magoado: “¡Era o meu amigo, e bateume!”. Levado polo desconsolo, botouse enriba do volante e esqueceuse de gobernar o coche, que comezou a dar tremendos bandazos. Daquela, Sartre e Simone de Beauvoir despabilados decontado co pánico que os embargou, erguéronlle a cabeza ao desolado Camus e a poder de berros e rogos lograron que recuperara a cordura e o control do vehículo.
Nos días seguintes volveron a falar repetidas veces do incidente na velada nocturna. Segundo refire Beauvoir, Camus preguntáballes: ¿Pensan que podemos continuar bebendo así e traballar? A pensadora consideraba que non, pero apunta nas súas memorias que tales incidentes eran pouco frecuentes.
(Publicado en Galicia Hoxe, 04/03/2011)